Laten we van tijd tot tijd uit ons
raam klimmen en verdwijnen
In 2009 debuteerde de Zweedse auteur Jonas Jonasson (1961) met de roman De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween. Het jaar erop werd dit het best verkochte boek in zijn land. Inmiddels wordt gewerkt aan een verfilming en is het boek vertaald in maar liefst 35 talen, waaronder het Nederlands. En ook in ons land slaat het aan: in slechts enkele maanden tijd staat de publicatie al in onze top 10 best verkochte boeken.
Met recht een weergaloos succes dus, waarvan ook Jonasson zelf staat te kijken. Te meer daar het zijn debuut betreft. Toch kunnen hiervoor meerdere redenen worden aangedragen. Zo hebben tot nu toe maar liefst zeven landgenoten van Jonasson de Nobelprijs voor Literatuur gewonnen (de laatste keer was in 2011), wat de populariteit voor Zweedse literatuur sterk heeft doen toenemen. Auteurs als Fredriksson, Transtrรถmer en Larsson zijn tegenwoordig dan ook niet meer weg te denken uit Nederlandse boekenkasten. Maar er is een nog voor de hand liggender reden: het boek van Jonasson is gewoonweg van grote kwaliteit.
Hylarische absurditeit
In de roman De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween maakt de lezer de memorabele avonturen van de 100-jarige Allan Karlsson mee. Het verhaal start met de ontsnapping van de kwieke Allan uit het bejaardenhuis. Amper op weg komt hij in het bezit van een koffer waarin een vermogen aan maffiageld blijkt te zitten. Vervolgens ontspint zich een roadtrip waarin Allan wordt achtervolgd door zowel de eigenaren van de koffer als politie en recherche. Gelukkig krijgt hij hulp van mensen die zich bij hem aansluiten en zo samen een bont gezelschap vormen.
Parallel aan dit avontuur leert de lezer Allan’s persoonlijke geschiedenis van geboorte tot heden kennen. Een hylarisch verhaal, want Allan blijkt in zijn onschuld betrokken te zijn geweest bij vrijwel elke grote gebeurtenis van de twintigste eeuw. Zo helpt hij president Truman met de ontwikkeling van de atoombom, voorkomt hij een aanslag op Churchill en ontmoet hij sleutelfiguren als Stalin, Mao en De Gaulle. De voornaamste oorzaak waardoor Allan zich uit netelige situaties weet te worstelen is zijn open, nuchtere kijk en totale gebrek aan interesse voor politiek.
Kafkiaanse taferelen
De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween is een bijzonder humoristisch, goed opgebouwd en vlot geschreven verhaal. Goed, het verhaal is absurd; geen mens ter wereld heeft zoveel bepalende geschiedenismomenten meegemaakt als Allan. Ook overtreft zijn geluk in hoge mate die van James Bond, waardoor hij iedere keer weer de dans weet te ontspringen. Toch geven beide elementen juist de kracht aan van Jonasson’s debuutroman. Ze zijn door de auteur doelgericht gebruikt om een humoristische toon te zetten, waarin hij zeker slaagt. Een vorm die overigens doet refereren aan schrijvers als Frans Kafka en Gerald Durrell.
Toch is er ook een punt van kritiek. Want, hoe goed deze roman ook is geschreven, Jonasson geeft de lezer geen diepere laag mee gedurende de avonturen. Waar het de taak van literatuur is om de lezer een nieuwe blik op de werkelijkheid te geven, meer inzicht te geven in het leven en op te roepen tot overdenking, blijft dat bij deze roman uit. Daardoor behoort De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween tot de gemakkelijke lectuur, terwijl Jonasson dat niet beoogt.
Al met al heeft schrijver Jonasson een bijzonder treffend boek geschreven dat de lezer een heerlijke tijd bezorgd en van tijd tot tijd krom doet liggen van het lachen. Daarbij heeft hij een treffende keuze gemaakt door voor de persoon van Allan te kiezen. In een tijd waarin we snel verstrikt kunnen zijn in het moeten maken van keuzes, de gehaastheid en controle over het verloop van ons leven, is Allan’s levenshouding een verademing. Hij toont ons dat ook zonder die zaken ons leven uitermate bijzonder, gelukkig en goed kan zijn. Hoewel het daarvoor wel nodig is om af en toe uit ons raam te klimmen en te verdwijnen.
In 2009 debuteerde de Zweedse auteur Jonas Jonasson (1961) met de roman De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween. Het jaar erop werd dit het best verkochte boek in zijn land. Inmiddels wordt gewerkt aan een verfilming en is het boek vertaald in maar liefst 35 talen, waaronder het Nederlands. En ook in ons land slaat het aan: in slechts enkele maanden tijd staat de publicatie al in onze top 10 best verkochte boeken.
Met recht een weergaloos succes dus, waarvan ook Jonasson zelf staat te kijken. Te meer daar het zijn debuut betreft. Toch kunnen hiervoor meerdere redenen worden aangedragen. Zo hebben tot nu toe maar liefst zeven landgenoten van Jonasson de Nobelprijs voor Literatuur gewonnen (de laatste keer was in 2011), wat de populariteit voor Zweedse literatuur sterk heeft doen toenemen. Auteurs als Fredriksson, Transtrรถmer en Larsson zijn tegenwoordig dan ook niet meer weg te denken uit Nederlandse boekenkasten. Maar er is een nog voor de hand liggender reden: het boek van Jonasson is gewoonweg van grote kwaliteit.
Hylarische absurditeit
In de roman De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween maakt de lezer de memorabele avonturen van de 100-jarige Allan Karlsson mee. Het verhaal start met de ontsnapping van de kwieke Allan uit het bejaardenhuis. Amper op weg komt hij in het bezit van een koffer waarin een vermogen aan maffiageld blijkt te zitten. Vervolgens ontspint zich een roadtrip waarin Allan wordt achtervolgd door zowel de eigenaren van de koffer als politie en recherche. Gelukkig krijgt hij hulp van mensen die zich bij hem aansluiten en zo samen een bont gezelschap vormen.
Parallel aan dit avontuur leert de lezer Allan’s persoonlijke geschiedenis van geboorte tot heden kennen. Een hylarisch verhaal, want Allan blijkt in zijn onschuld betrokken te zijn geweest bij vrijwel elke grote gebeurtenis van de twintigste eeuw. Zo helpt hij president Truman met de ontwikkeling van de atoombom, voorkomt hij een aanslag op Churchill en ontmoet hij sleutelfiguren als Stalin, Mao en De Gaulle. De voornaamste oorzaak waardoor Allan zich uit netelige situaties weet te worstelen is zijn open, nuchtere kijk en totale gebrek aan interesse voor politiek.
Kafkiaanse taferelen
De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween is een bijzonder humoristisch, goed opgebouwd en vlot geschreven verhaal. Goed, het verhaal is absurd; geen mens ter wereld heeft zoveel bepalende geschiedenismomenten meegemaakt als Allan. Ook overtreft zijn geluk in hoge mate die van James Bond, waardoor hij iedere keer weer de dans weet te ontspringen. Toch geven beide elementen juist de kracht aan van Jonasson’s debuutroman. Ze zijn door de auteur doelgericht gebruikt om een humoristische toon te zetten, waarin hij zeker slaagt. Een vorm die overigens doet refereren aan schrijvers als Frans Kafka en Gerald Durrell.
Toch is er ook een punt van kritiek. Want, hoe goed deze roman ook is geschreven, Jonasson geeft de lezer geen diepere laag mee gedurende de avonturen. Waar het de taak van literatuur is om de lezer een nieuwe blik op de werkelijkheid te geven, meer inzicht te geven in het leven en op te roepen tot overdenking, blijft dat bij deze roman uit. Daardoor behoort De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween tot de gemakkelijke lectuur, terwijl Jonasson dat niet beoogt.
Al met al heeft schrijver Jonasson een bijzonder treffend boek geschreven dat de lezer een heerlijke tijd bezorgd en van tijd tot tijd krom doet liggen van het lachen. Daarbij heeft hij een treffende keuze gemaakt door voor de persoon van Allan te kiezen. In een tijd waarin we snel verstrikt kunnen zijn in het moeten maken van keuzes, de gehaastheid en controle over het verloop van ons leven, is Allan’s levenshouding een verademing. Hij toont ons dat ook zonder die zaken ons leven uitermate bijzonder, gelukkig en goed kan zijn. Hoewel het daarvoor wel nodig is om af en toe uit ons raam te klimmen en te verdwijnen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten